Onlarca yıldır insanları, 66 milyon yıl önce bir asteroit çarpmasının mı yoksa büyük volkanik patlamaların mı dinozorların saltanatını sona erdirdiğini hararetli bir şekilde tartışıyorlar.
Kuş olmayan tüm dinozorlar da dahil olmak üzere Dünya üzerindeki yaşamın yaklaşık dörtte üçünün nesli o dönemde tükenmiş ve Kretase Dönemi dramatik bir şekilde sona ermişti.
Artık araştırmacılar gerçek dinozorların katilini tanımlamanın yeni bir yolunu buldular. Ekibin 29 Eylül tarihli Science dergisindeki raporuna göre, Deccan Traps patlamaları tarafından üretilen devasa gaz patlamaları nedeniyle dinozorların sonu geldi.
Yaklaşık bir milyon yıl süren bu patlamalar, şu anda Batı Hindistan olan bölgeye büyük miktarda gazla dolu lav püskürttü.
Bilim insanlarının araştırmaları, okyanusun derin çökeltilerine açılan çekirdekler, atmosfere yayılan ölümcül gaz patlamalarına, özellikle de gezegeni ısıtan karbondioksit ve okyanusları asitlendiren kükürt dioksite işaret eden jeolojik veriler içeriyor.
Jeolog Alexander Cox, bu tür gazların asteroit çarpmasından, gezegenin yüzeyindeki kayaları yakmasından veya Deccan Traps patlamalarından kaynaklanabileceğini söylüyor.
Cox, gazların kaynağını anlamaya yönelik önceki çabaların zamanlamaya ve Deccan Traps patlamaları sırasında lav yerleşiminin incelenmesine odaklandığını söylüyor.
Bilgisayar modelleri kullandılar
Cox ve Dartmouth’lu jeolog C. Brenhin Keller, her potansiyel suçlunun göreceli katkılarını çözmek için Monte Carlo yaklaşımı adı verilen istatistiksel bir model kullandı.
Bu yaklaşım, farklı kaynaklardan gaz emisyonlarına ilişkin farklı senaryoların olasılığını sistematik olarak dikkate alır ve simülasyonların sonuçları jeolojik gözlemlere yaklaştıkça olası çözümlere doğru yaklaşır.
Cox, araştırmacıların yaklaşımını özellikle güçlü kılan şeyin, senaryoları paralel olarak yürütmek için 128 farklı işlemciyi kullanmaları olduğunu söylüyor.
Daha sonra tüm işlemciler, sınıf arkadaşlarının cevapları karşılaştırması gibi, her model çalışmasının sonunda nasıl performans gösterdiklerini karşılaştırdı.
Bu paralel hesaplama, normalde bir yıl sürecek hesaplamaların yalnızca birkaç gün sürmesi anlamına geliyor.
Cox ve Keller’in kullandığı gözlemler, her biri 67 milyon ila 65 milyon yıl öncesini kapsayan, derin deniz çökeltilerine açılan üç çekirdekten toplanan verilerdi.
Bu çökeltilerde, farklı karbon ve oksijen izotopları veya formları içeren, okyanusta yaşayan mikroorganizmalar olan foraminiferler bulunur.
Bu canlıların kabukların kimyasal yapısı, oluştukları andaki okyanus kimyasını kaydeder ve böylece geçmiş küresel sıcaklıkların yanı sıra okyanuslarda kaç canlının büyüdüğü ve atmosfer arasında ne kadar karbonun hareket ettiği hakkında çıkarımda bulunmak için bir temsili olarak kullanılabilir.
Analizler, şu anda Meksika’daki devasa Chicxulub kraterini oluşturan asteroit çarpmasının muhtemelen karbondioksit veya kükürt dioksitte büyük bir artışa neden olmadığını buldu
Bazı bilim insanları şüpheli
Ancak pek çok bilim insanı, bu bulguların uzun süredir devam eden karmaşık soruya nihai yanıtı sağladığına ikna olmuş değil.
Ann Arbor’daki Michigan Üniversitesi’nden jeokimyacı Sierra Petersen, “Yeni araştırmanın sonuçlarından emin olamayız, sonuçta bilgisayara ne girdi verirseniz onu çıktı olarak alırsınız.” diyor.
Petersen, foraminifer kabuklarının eski sıcaklıklar için ideal bir temsili olmadığını belirtiyor: Foraminifer kabuklarındaki oksijen izotop oranları, yalnızca sıcaklığa bağlı olarak değil aynı zamanda deniz suyu bileşimine bağlı olarak da değişebiliyor.