Van’da eğitimin karnesi: Süre arttı, sorunlar bitmedi

VAN – Türkiye’de ilkokula başlama çağındaki bir bireyin en yüksek eğitim seviyesini tamamlayana kadar geçirmesi muhtemel sürenin 2022 yılında 18,2 yıl olduğu tespit edildi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı rapora göre, Van, 2018-2022 yılları arasında, yüzde 5’lik oranla muhtemel eğitim süresinin artış gösterdiği iller arasında ilk 5’te yer aldı.

Daha önce ülke bazında ele alınan ‘muhtemel eğitim süresi’, 2022 yılında ilk kez il bazında değerlendirilmeye başlandı. Van’da muhtemel eğitim süresinde yüzde 5 artış yaşanması, eğitim öğretimde geçirilen sürenin arttığını ifade ediyor. Ancak Van, özellikle merkezi sınav sonuçlarına bakıldığında Türkiye’de son sıralarda yer alıyor.

TÜİK’in Coğrafi İstatistik Portalı’nda (CİP) paylaşılan haritaya bakıldığında Van’da, 2022 yılı rakamlarına göre 47 bin 236 kişi okuma yazma bilmiyor. Yine aynı portalda paylaşılan verilere göre; ilkokul, ortaokul ve liselerde derslik başına en çok öğrencinin düştüğü şehirlerden biri de Van. Öte yandan, ilkokullarda öğretmen başına ortalama 17 öğrenci, ortaokullarda ortama 13 öğrenci, liselerde ortalama 21 öğrenci düşüyor.

Van’da görev yapan birçok eğitimci ise bazı dersliklerde sınıf mevcudunun 50’yi aştığını, birçok köy okulunda birleştirilmiş sınıflarda eğitim verildiğini, taşımalı eğitim konusunda sık sık aksaklıkların yaşandığını ve il merkezinde bile bazı okullarda ikili öğretimin devam ettiğini belirtiyor.

Lokman Tekin, Van’da eğitim alanında fırsat eşitliği olmadığını söyledi.

‘NİTELİĞE DÖNÜŞMEDE, MAALESEF İSTEDİĞİMİZ SONUÇLARI ALAMIYORUZ’

Uzun yıllardır Van’da psikolojik danışmanlık ve rehberlik alanında çalışmalar yürüten eğitimci Lokman Tekin, TÜİK’in paylaştığı raporun Van’da eğitime verilen önemin arttığını gösterdiğini ancak kentin merkezi sınav sonuçları göz önünde bulundurulduğunda halen istenilen sonucu alamadığını söyledi. Tekin, “Velilerin eğitime verdiği bütçenin önceki yıllara göre arttığını ve üniversitelere yerleşen öğrenci sayısının yükseldiğini görebiliyoruz. Tabi bunda nüfusun da etkisi var. Muhtemel eğitim süresinin artmasının bir nedeni de budur. Her geçen yıl okula başlayan öğrenci sayısında artışın olduğunu görebiliyoruz. Ancak niteliğe dönüşmede, maalesef istediğimiz sonuçları alamıyoruz” dedi.

‘DYK KURSLARI DAHA TAKİPLİ, KONTROLLÜ VE SİSTEMLİ YAPILABİLİR’

Van’da lise ve üniversite sınavlarında istenilen sonuçların alınamamasının en önemli sebeplerinden birinin yerel yöneticilerin etkin ve verimli çalışmaması olduğunu belirten Tekin, şöyle konuştu: “Mesela son iki yılda ilimizde eğitime bazı yatırımlar yapılıyor. Ancak dengeli, koordineli yapılmadığı ve işin asıl sorumlularına yaptırılmadığı için istenilen sonuçları vermeyebiliyor. Yine okullarda hafta sonu yapılan Destekleme ve Yetiştirme Kursları (DYK) daha takipli, kontrollü ve sistemli yapılabilir. Disiplinli yapılması halinde, olumlu sonuçların verileceği aşikardır. Ancak bu kurslarımızda yeterli bir disiplin sağlanamamaktadır.”

‘VAN’DA FIRSAT EŞİTLİĞİNDEN SÖZ EDEMİYORUZ’

Eğitimde fırsat eşitliğine de değinen Tekin, “Van’da fırsat eşitliğinden söz edemiyoruz. Birçok kırsal mahallede taşımalı eğitim yapılıyor. Bu taşımalı eğitimin yapıldığı okullardaki imkânlar çok kısıtlı. Teknoloji kullanılmıyor. Ayrıca sınıf mevcutları bazı okullarda 50 kişiyi buluyor. Bu durum öğrencilerde çok ciddi psikolojik tahribatlar yaratıyor ve bu öğrenciler maalesef eşit koşullarda sınavlarına hazırlanamıyor. Öğrenciler de her şeyin farkında. ‘Onda neden var da bende neden yok’ ikilemi, öğrencilerin derse konsantrasyonunu olumsuz etkiliyor. Çok ciddi potansiyeli olan öğrencilerin, potansiyelini ortaya çıkarmasını engelliyor. Sınavlara adil şartlarda hazırlanmalarının önüne geçiyor” dedi.

‘VELİ, ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ ARASINDA ÇOK SIKI İLETİŞİMİN OLMASI ŞART’

Başarının istenilen düzeye ulaşması için velilerin daha bilinçli olması gerektiğini belirten Tekin, şöyle devam etti: “Velilerimiz çok ilgili ama az bilgili. Belki de dünyanın en ilgili velileri ilimizde. Ancak daha bilinçli ve sonuç odaklı çalışmaların yapılması şart. Sınav sisteminde nerede, neyi, nasıl yapmaları ve yapmamaları gerektiğine dair eğitim çalışmalarının ve seminerlerin yapılması gerekiyor. Valilik, kaymakamlıklar, belediyeler tarafından yapılan çalışmaların daha kontrollü ve layıkıyla yapılması gerekiyor. Okul servislerinden, kantinlere kadar denetimin yapıcı ve sonuç odaklı olması gerekir. Okullarımızın, öğrenciler için birer yaşam alanları haline getirilmesi gerekiyor. Tabi tüm bunların olması için de veli, öğretmen ve öğrenci arasında çok sıkı iletişimin olması şart.”

MUHTEMEL EĞİTİM SÜRESİ NEDİR?

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hesaplanan muhtemel eğitim süresi, bir kişinim eğitim hayatı boyunca geçirmiş olduğu süreyi ifade ediyor. Bu sebeple, muhtemel eğitim süresinin yükselmesi, bir açıdan bakıldığında olumlu bir gelişme olarak görülüyor. Muhtemel eğitim süresi, İnsani Gelişme Endeksi, Cinsiyet Gelişim Endeksi ve Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi gibi çalışmalarda kullanılıyor.