Rusya’nın Gaz Satışındaki Değişim: Avrupa’nın Doğalgaz Tedarikçileri
Rusya-Ukrayna savaşı öncesinde, Avrupa Birliği (AB), doğalgaz tedarikçileri arasında Rusya’nın lider konumda olduğunu gösteriyordu. 50 yıllık boru hattı yatırımlarının sonucunda, Rusya 2022’de AB pazarındaki payını yüzde 40’a kadar yükseltmeyi başarmıştı.
Ancak savaşın ardından, Rusya’nın AB gaz portföyündeki payı hızla düştü. 2018’de 201,7 milyar metreküp seviyesinde olan bu pay, 2023’te yaklaşık 35 milyar metreküpe kadar geriledi. Bunun 15 milyar metreküpü Ukrayna üzerinden taşınan boru gazıyken, geri kalan kısım sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) olarak sevk edildi.
Savaş nedeniyle uygulanan yaptırımlar sonucunda, Rusya müşterilerini ABD ve Katar gibi LNG tedarikçilerine ve Norveç gibi ülkelerde üretim kapasitesini artıran rakiplere kaptırdı. Bu durum, Avrupa’ya gaz tedariki konusunda ciddi bir değişime neden oldu.
Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal-Avrupa boru hatlarının kapanmasıyla, Ukrayna’dan gaz sevkiyatının Türkiye üzerinden yapılması durumunda TürkAkım boru hattı önem kazandı.
TürkAkım projesi, Ocak 2020’de devreye girdi ve yüksek kapasitesiyle dikkat çekiyor. Bugüne kadar Türkiye’ye 40 milyar, Avrupa’ya ise 53 milyar metreküpten fazla doğalgaz tedarik eden TürkAkım, Rus gazının Avrupa’ya taşınmasında kilit rol oynuyor.
Ukrayna’nın transit gelirlerini kaybetmesi ve Rusya’nın gaz satışlarından kaynaklanan kayıp, Türkiye’nin enerji denklemindeki önemini artırıyor.
Erste Investment Petrol ve Gaz Analisti Tamas Pletser, Türkiye’nin Rus gazı ihracatındaki büyüme potansiyeline işaret ederek, Türk pazarının öneminin arttığını vurguluyor. Türkiye, enerji ticaret merkezi olarak ön plana çıkıyor ve Rusya ile Avrupa arasında kritik bir geçiş noktası haline geliyor.
Japonya Enerji Ekonomisi Enstitüsü Kıdemli Ekonomisti Akira Yanagisawa, Türkiye’nin Avrupa’ya gaz tedariki konusunda önemli bir rol üstleneceğini belirtiyor. TürkAkım projesi, Avrupa’nın doğalgaz ihtiyacını karşılamak için kritik bir hale geliyor.
Öte yandan, Türkiye’nin LNG tedarik kapasitesini artırmasıyla birlikte, gaz ihracatındaki potansiyeli daha da yükseliyor. 100 milyar metreküplük LNG tedarikini öngören anlaşmalar, Türkiye’nin enerji ticaretindeki lider konumunu pekiştiriyor.
Rusya, Azerbaycan ve İran gibi ülkelerden gelen boru hatlarıyla gaz tedariki sayesinde Türkiye, enerji açısından stratejik bir konuma sahip bulunuyor. Türkiye’nin bölgesel bir enerji merkezi haline gelmesi, hem Türkiye’nin hem de Avrupa’nın enerji güvenliğine katkı sağlıyor.
