8 Aralık’ta Beşar Esad yönetiminin devrilmesi sonrası Suriye topraklarına giren İsrail’in ülkenin güneyindeki silahlı güçlerini çekmeleri için Şam yönetimi üzerinde baskıyı artırması etkisini gösterdi. Suriye ordusunun, ülkenin güneyinden büyük oranda çekildiği bildirildi. ABD ve Ürdün’le ortak mekanizma oluşturan Şam yönetimi ise temmuz ayında şiddetli çatışmalara sahne olan Dürzi çoğunluklu Süveyda vilayetinde istikrarı yeniden tesis etmek amacıyla yeni bir plan açıkladı.
AFP’ye konuşan bir Suriyeli yetkili, Suriye güçlerinin güney Suriye’deki ağır silahlarını çektiğini belirtti. Şam’daki bir diplomatik kaynağın verdiği bilgiye göre de Şam’ın yaklaşık 10 kilometre güneyine kadar uzanan alandaki ağır silahlar çekildi.
İsrail, silahsızlandırılmış bölgede ısrar etti
Son iki ay içinde Suriye ile İsrail arasında, Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani‘nin de katıldığı birkaç tur görüşme gerçekleşti.
Bu görüşmelerin ilk duyurusu, geçen öayıs ayında Suriye Geçici Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara’dan geldi. Şara, Paris’te Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile görüştükten sonra Şam ve Tel Aviv arasında “dolaylı” müzakereler başlatıldığını duyurdu.
İki taraf arasında doğrudan görüşmeler daha sonra Türkiye, Katar ve BAE’nin arabuluculuğunda Azerbaycan’da başladı.
Görüşmeler, İsrail’in bazı sınır bölgelerinden çekilmesi ve bu bölgelerin Şam’a devredilmesi karşılığında güneyde silahsızlandırılmış bölgeler oluşturulmasını amaçlıyordu.
Daha sonra, Şam ve Tel Aviv arasında ABD himayesinde Paris’te doğrudan görüşmeler gerçekleştirildi. Bu görüşmelerde, İsrail’in güney Suriye’deki güvenlik gerginliği, Süveyda’daki güvenlik durumu ve İsrail’in buradaki müdahalesi ve Suriye’nin 1974 Ayrılma Anlaşması’na geri dönme isteği ele alındı.
Yol haritasında neler var?
Şam yönetimi, temmuz ayında şiddetli çatışmalara sahne olan Dürzi çoğunluğun yaşadığı Süveyda vilayetinde istikrarı yeniden tesis etmek amacıyla Ürdün ve ABD’nin desteğiyle yeni bir plan açıkladı.
Suriye Dışişleri Bakanı-Şeybani, düzenlediği basın toplantısında, “Suriye hükümeti adaleti destekleyen ve güven inşa eden açık bir yol haritası ortaya koymuştur” dedi.
Şeybani, planın sivillere saldıranların yargılanmasını, zarar görenlere tazminat verilmesini ve iç uzlaşı sürecinin başlatılmasını içerdiğini belirtti. Şeybani, hazırlanan yol haritasının “adalet, tazminat ve iç uzlaşıyı” hedeflediğini kaydetti.
Toplantıda hazır bulunan Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safedi ise ABD özel temsilcisi Tom Barrack ile birlikte yaptığı açıklamada, planın uygulanmasını “ortak Suriye-Ürdün-Amerikan mekanizması”nın denetleyeceğini belirtti.
Dışişleri’nden açıklama
Türkiye Dışişleri Bakanlığı da Süveyda için duyurulan yol haritasıyla ilgili açıklama yayımladı. Planın memnuniyetle karşılandığının belirtildiği açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Suriye’nin güney vilayetlerinden Süveyda’da suhuletin muhafaza edilmesi, istikrarın tesisi ve çatışmaların tekrarlanmaması amacıyla açıklanan yol haritasını memnuniyetle karşılıyoruz.
Türkiye; toprak bütünlüğü, birlik ve egemenliğe saygı ilkeleri temelinde, Suriye’yi oluşturan tüm unsurların huzur, güvenlik ve istikrar içinde yaşamasına yönelik çabaları desteklemeyi sürdürecektir.”
